دنیای بیگانه

گفته می شود انسان یک موجود بهینه-ساز است. یعنی، همیشه سعی می کند یک تابع را بهینه کند.

به دو نوع تابع زیر فکر کنیم:

تابع هایی که یک متغیر را بهینه می کند. (اندیشه ی ساده)

تابع هایی که گروهی از متغیر ها را بهینه می کند. (اندیشه ی پیچیده)

به محورهای زیر برای بهینه-سازی فکر کنیم:

تابع هایی که با تمرکز بر خود شخص بهینه می کند. (بعد از شخص، به ترتیب جامعه هایی که برایش اهمیت دارند)

تابع هایی که با تمرکز بر دیگران بهینه می کند. (ابتدا بزرگ ترین جامعه ی قابلِ تصور، بعد جامعه های کوچک تر و خود شخص اگر هم باشد آخرین اولویت است)

تابع هایی که متغیرهایی را با تمرکز بر خود شخص در دستگاه دیگری بهینه می کند که نقطه ی بهینه ی آن صفر در دستگاه موجود است.

اندیشه ی ساده در وضعیت رایج دنیای کنونی متمرکز بر متغیر پول است. فکر می کنید:

1) ساده ترین گزینه برای فرد،

2) پر زیان ترین گزینه برای جامعه،

3) رایج ترین انتخاب در جامعه ی کنونی،

کدام است؟

رقابت و مشارکت دو نگاه کاملاً متفاوت است. در بحران اخیر، بسیار دیده ام آدم هایی را که اساساً خود را بسیار هم نگران جامعه می دانند و به هزار و یک دلیل ماسک نمی زنند. بسیار دیده ام که دلار می خرند. بسیار دیده ام که در بورس بدون توجه به این که محتوای اقتصادی شرکت هایی که خرید و فروش می کنند، خرید و فروش می کنند.

قبلاً هم می دیدم که – پیاده یا سواره – به راحتی از چراغ های قرمز عبور می کنند. صف را رعایت نمی کنند. از کنار جاده یا بدون رعایت قانون سبقت می گیرند. رشوه می دهند. رشوه می گیرند. با پول ربا صاحب مال می شوند. کار نمی کنند. سر کار مشغول چیزهای دیگرند. و ...

همیشه فقط دیگران مقصر نیستند: نه دولت، نه آمریکا، نه هر دیگران دیگری. تابع بهینه-سازی که آن باشد، نتیجه جز این نمی تواند باشد.